ตามรอยละคร พรหมลิขิต ชวนมารู้จัก เมืองสองแคว พิษณุโลก มีที่มาและความสำคัญอย่างไรในประวัติศาสตร์ไทย บ้านเกิดของแม่การะเกด กับความเป็นเมืองหลวงแห่งอาณาจักรสุโขทัย ศักดิ์ศรียิ่งใหญ่ไม่แพ้อยุธยา
กำลังเข้มข้นสำหรับละครดัง พรหมลิขิต ที่มีการกล่าวถึง เมืองสองแคว หรือ เมืองพิษณุโลก เนื่องจากเป็นเมืองบ้านเกิดของตัวละครเอกอย่าง แม่หญิงการะเกด และในภาคต่อของละคร พรหมลิขิต ก็มีเรื่องราวการเดินทางไปยังเมืองสองแคว และยังเป็นฉากเปิดตัว แม่เรียม สาวจอมแก่นจากเมืองพิษณุโลกอีกด้วย
วันนี้เราจึงชวนมาทำความรู้จักว่า เมืองพิษณุโลก สองแคว นั้นมีความสำคัญอย่างไรในประวัติศาสตร์ไทย โดยล่าสุด (30 พฤศจิกายน 2566) เพจเฟซบุ๊ก ASEAN "มอง" ไทย ได้โพสต์อธิบายว่า เมืองพิษณุโลก นั้นก็คือ เมืองหลวงใหม่ของแคว้นสุโขทัย หลังจากที่อาณาจักรอยุธยาได้แผ่อำนาจขึ้นมาถึงสุโขทัยแล้ว เมืองสุโขทัยจึงค่อย ๆ หมดอำนาจลง ทำให้เมืองพิษณุโลกกลายเป็นเมืองหลวงแห่งใหม่ขึ้นมาแทนที่สุโขทัย
ทั้งนี้ ผู้นั่งบัลลังก์เมืองพระพิษณุโลก สองแคว พระองค์แรก คือ สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ซึ่งเป็นเจ้านายลูกครึ่งอยุธยา-สุโขทัย เนื่องจากอยุธยาเลือกที่จะส่งลูกครึ่งที่เป็นพ่ออยุธยา แม่สุโขทัย ขึ้นมาปกครองแทน เพื่อต้องการตัดอำนาจเจ้านายสุโขทัย ในขณะเดียวกันชาวเมืองก็จะไม่ประท้วงด้วย เพราะมีแม่เป็นเชื้อพระวงศ์สุโขทัย โดยอยุธยาได้ดำเนินการแบบนี้มาระยะหนึ่ง จนทำให้เมืองสุโขทัยค่อย ๆ หมดอำนาจลงอย่างสมบูรณ์แบบ และกลายเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรอยุธยาในที่สุด
ขณะเดียวกัน ชาวเมืองพิษณุโลกกึ่งหนึ่ง ก็ได้ย้ายตามเจ้านายมาจากเมืองสุโขทัยด้วย เพราะฐานอำนาจราชวงศ์สุโขทัยหลัก ๆ อยู่ที่พระราชวังจันทร์ กลางเมืองพิษณุโลก และเจ้านายส่วนใหญ่ก็มีสายเลือดอยุธยาจากการแต่งงานกันหลายรุ่น เช่น สมเด็จพระนเรศวร ก็เป็นชาวพิษณุโลก แต่มีแม่เป็นเจ้าหญิงอยุธยา ส่วนพ่อเป็นราชวงศ์สุโขทัย และกษัตริย์อยุธยาก่อนหน้านั้นหลายพระองค์ก็มีแม่เป็นเจ้าหญิงสุโขทัยด้วยเช่นกัน ซึ่งราชวงศ์สุพรรณภูมิแทบจะเรียกได้ว่าเป็นราชวงศ์ที่เป็นลูกผสมของสุโขทัยทั้งราชวงศ์ ตั้งแต่ ขุนหลวงพ่องั่ว รัชกาลแรกก็มีพระมเหสีเป็นน้องสาวของ พญาลิไท แห่งกรุงสุโขทัย
ซึ่งในละครหลาย ๆ เรื่อง มักจะกล่าวถึงเมืองสองแควหรือเมืองพิษณุโลก ซึ่งถือเป็นเมืองใหญ่และมีความสำคัญมากในสมัยนั้น หรืออาจเป็นรองเพียงกรุงศรีอยุธยา และเป็นฐานที่มั่นของเชื้อพระวงศ์อยุธยาหลายพระองค์ หากสืบกันให้ดีเมืองพิษณุโลกก็คือเมืองหลวงใหม่ของอาณาจักรสุโขทัย แต่ต้องกลายเป็นหัวเมืองชั้นเอกของอยุธยา ไม่ได้มีสถานะเป็นเมืองหลวงของอาณาจักรแบบแต่เก่า เพราะกรุงศรีอยุธยาได้ผนวกดินแดนสุโขทัยทั้งหมดเข้าไว้ส่วนหนึ่งของอาณาจักรอยุธยาแล้ว ทำให้อาณาจักรสุโขทัยในอดีตกลายเป็นแคว้น หรือภาคเหนือของอยุธยา
ทั้งนี้ หากจะเปรียบเมืองพิษณุโลกในสมัยอยุธยาก็คงเหมือนเมืองเชียงใหม่ในปัจจุบัน เคยเป็นเมืองหลวงของรัฐ แต่ปัจจุบันไม่ใช่
ซึ่งหลายคนเคยบอกว่าล้านนาไม่ใช่สยาม แต่หากย้อนกลับไปสมัยอยุธยา แคว้นสุโขทัยทั้งหมดก็ไม่ใช่อยุธยาเช่นกัน และคนโยเดียก็คงไม่รู้จักพ่อขุนศรีอินทราทิตย์กับพ่อขุนรามคำแหง ยกเว้นพวกโดนเทครัวลงมาอยุธยา ซึ่งหากไปถามพวกเขาว่ากษัตริย์องค์ก่อน ๆ ชื่ออะไร หลายคนก็คงบอกไปตามบ้านเมืองที่ตัวเองมา
